ഇടുക്കി ജില്ലയിലെ പീരുമേട് താലൂക്കില്‍ അഴുത ബ്ലോക്ക് പരിധിയില്‍ കുമിളി, പെരിയാര്‍, എരുമേലി തെക്ക് എന്നീ വില്ലേജുകളില്‍ വരുന്ന ഗ്രാമപഞ്ചായത്താണ് കുമിളി ഗ്രാമപഞ്ചായത്ത്. വിശ്വപ്രസിദ്ധ ടൂറിസ്റ്റ് കേന്ദ്രമായ തേക്കടിയുടെ കവാടത്തിലുള്ള പട്ടണമാണ് കുമിളി. 816.73 ചതുരശ്ര കിലോമീറ്റര്‍ വിസ്തീര്‍ണ്ണമുള്ള ഈ പഞ്ചായത്തിന്റെ അതിരുകള്‍ തെക്കുഭാഗത്ത് പത്തനംതിട്ട ജില്ലയും, കിഴക്കുഭാഗത്ത് തമിഴ്നാടും, വടക്കുഭാഗത്തു ചക്കുപള്ളം പഞ്ചായത്തും, പടിഞ്ഞാറുഭാഗത്ത് വണ്ടിപ്പെരിയാര്‍ പഞ്ചായത്തുമാണ്. പശ്ചിമ ഘട്ട മലനിരകളില്‍ തമിഴ്നാടിനോട് ചേര്‍ന്ന് കിടക്കുന്ന കുമിളി പഞ്ചായത്ത് സമുദ്രനിരപ്പില്‍ നിന്നും 3500 മുതല്‍ 4600 അടി വരെ ഉയരത്തില്‍ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നു. പ്രകൃതി സൌന്ദര്യവും കാലാവസ്ഥയും ഒത്തിണങ്ങിയിട്ടുള്ള പഞ്ചായത്തിന്റെ സിംഹഭാഗവും നിത്യഹരിതവനങ്ങളാണ്. 816.73 ചതുരശ്രകിലോമീറ്റര്‍ വിസ്തൃതിയുള്ള പഞ്ചായത്തിന്റെ 777.54 ചതുരശ്ര കിലോമീറ്ററും പെരിയാര്‍ വന്യമൃഗസംരക്ഷണകേന്ദ്രമാണ്. കുന്നുകള്‍, ചരിവ്, സമതലം, താഴ്വരകള്‍, അങ്ങിങ്ങായി കുറെ പാറക്കെട്ടുകള്‍, ചതുപ്പുകള്‍ എന്നീ പ്രകാരത്തിലാണ് ഇവിടുത്തെ ഭൂപ്രകൃതി. മുല്ലപ്പെരിയാര്‍ ജലസംഭരണിയും പെരിയാര്‍ ശുദ്ധജല തടാകവും കുമിളി പഞ്ചായത്തിലാണ്. പശ്ചിമഘട്ട മലനിരകളില്‍ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന കുമിളി പഞ്ചായത്തിലെ ജനങ്ങളുടെ ഒരു പ്രധാന ഉപജീവനമാര്‍ഗ്ഗം കൃഷിയും മൃഗസംരക്ഷണവുമാണ്. ടൂറിസ്റ്റ് കേന്ദ്രമായ തേക്കടി, പുരാതനക്ഷേത്രമായ മംഗളാദേവി എന്നിവ ഈ പഞ്ചായത്തില്‍ ആണ്. അതോടൊപ്പം തമിഴ്നാട് അതിര്‍ത്തിയില്‍ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന സ്ഥലമെന്ന നിലയില്‍ കുമിളിക്ക് ഏറെ പ്രാധാന്യമുണ്ട്. ശബരിമല തീര്‍ത്ഥാടനത്തിനായി ലക്ഷക്കണക്കിന് അയ്യപ്പഭക്തന്മാര്‍ അയല്‍ സംസ്ഥാനങ്ങളായ ആന്ധ്രപ്രദേശ്, തമിഴ്നാട്, കര്‍ണ്ണാടക, മഹാരാഷ്ട്ര എന്നിവിടങ്ങളില്‍ നിന്നും ഇതുവഴി വന്നു പോകാറുണ്ട്. 1914-ല്‍ കോട്ടയത്തോടൊപ്പം കുമിളി എന്ന സ്ഥലനാമവും സര്‍ക്കാര്‍ അംഗീകരിച്ചു. ഏലമായിരുന്നു അന്നത്തെ മുഖ്യവിപണനവസ്തു. ഒരു റാത്തല്‍ ഏലത്തിന് 5 മുതല്‍ 7 വരെ രൂപയായിരുന്നു വില. തടിവ്യാപാരരംഗത്തും കുമിളി ശ്രദ്ധിക്കപ്പെട്ടിരുന്നു. 1955 മുതല്‍ ഇവിടെ ആരംഭിച്ച തടി ഡിപ്പോ ഇപ്പോഴുമുണ്ട്. വിവിധതരത്തില്‍പ്പെട്ട വ്യാപാരത്തോടൊപ്പം ടൂറിസം വ്യവസായം കുമിളിയെ പ്രശസ്തിയിലേക്ക് നയിച്ചിട്ടുണ്ട്. ഇടുക്കി പദ്ധതിക്കുവേണ്ടി അയ്യപ്പന്‍ കോവിലില്‍ നിന്നും കുടിയൊഴിപ്പിക്കപ്പെട്ട കൃഷിക്കാര്‍ അവരെ കുടിയിരുത്തുന്നതിനുവേണ്ടി നടത്തിയ സമരം പഞ്ചായത്തിന്റെ ചരിത്രത്തിലെ ഒരു നാഴികക്കല്ലാണ്. മാത്രമല്ല ഒഴിപ്പിക്കപ്പെടുന്ന കൃഷിക്കാര്‍ക്ക് പകരം ഭൂമിയും നഷ്ടപരിഹാരവും നല്‍കണമെന്ന വ്യവസ്ഥ കേരളസര്‍ക്കാര്‍ അംഗീകരിക്കുകയും ചെയ്തു. പഞ്ചായത്തിലെ അതിപുരാതനമായ ഒരു ചരിത്ര സ്മാരകമാണ് കുമിളിയില്‍ നിന്നും 13 കിലോമീറ്റര്‍ അകലെ വനത്തിനുള്ളില്‍ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന മംഗളാദേവി ക്ഷേത്രം. കണ്ണകിയാണ് ഇവിടുത്തെ പ്രതിഷ്ഠ. സമുദ്രനിരപ്പില്‍ നിന്നും 4666 അടി ഉയരത്തിലാണ് ക്ഷേത്രം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. പൂര്‍ണ്ണമായും കരിങ്കല്ലില്‍ നിര്‍മ്മിച്ചിട്ടുള്ളതും കൊത്തുപണികളോടു കൂടിയതുമായ ക്ഷേത്രം പൂഞ്ഞാര്‍ രാജകൊട്ടാരം വക ആയിരുന്നു. 101 വര്‍ഷങ്ങള്‍ പഴക്കമുള്ള മുല്ലപ്പെരിയാര്‍ ഡാം പഞ്ചായത്തിന്റെ ചരിത്രത്തിലെ ഒരിതിഹാസമാണ്. കേണല്‍ ഫെന്നിക്യൂക്ക് എന്ന ബ്രിട്ടീഷ് എന്‍ജിനീയര്‍ (മിലിട്ടറി എന്‍ജിനീയര്‍) ആണ് ഡാം നിര്‍മ്മാണത്തിന് നേതൃത്വം നല്‍കിയത്. പണി പൂര്‍ത്തിയാകാന്‍ 9 വര്‍ഷം എടുത്തു. 158 അടി ഉയരവും 12 അടി വീതിയും 1200 അടി നീളവുമുള്ള ഈ ഡാം സുര്‍ക്കി കോണ്‍ക്രീറ്റ് ഉപയോഗിച്ചാണു നിര്‍മ്മിച്ചിട്ടുള്ളത്. 1953 ഡിസംബര്‍ മാസം 26-ാം തിയതി കുമിളി പഞ്ചായത്ത് രൂപീകരിച്ചുകൊണ്ട് സര്‍ക്കാര്‍ വിജ്ഞാപനം പുറപ്പെടുവിച്ചു. 1934-ല്‍ തിരുവിതാംകൂര്‍ മഹാരാജാവ് തേക്കടി ഉള്‍പ്പെട്ട നെല്ലിക്കാംപെട്ടി വനപ്രദേശത്തെ വന്യമൃഗസംരക്ഷണകേന്ദ്രമായി പ്രഖ്യാപിച്ചു. 1950-ല്‍ നെല്ലിക്കാംപെട്ടി റിസര്‍വ്വിന്റെ കൂടെ പെരിയാറിലേക്ക് ശബരിമല തുടങ്ങിയ പ്രദേശങ്ങള്‍ കൂട്ടിച്ചേര്‍ത്തു. ഇതോടെ പെരിയാര്‍ വന്യമൃഗസങ്കേതകേന്ദ്രത്തിന്റെ വിസ്തീര്‍ണ്ണം 777.54 ചതുരശ്ര കിലോമീറ്റര്‍ ആയി. 1978-ല്‍ ആണ് പെരിയാര്‍ വന്യമൃഗസംരക്ഷണകേന്ദ്രം വംശനാശ ഭീഷണി നേരിടുന്ന കടുവകളെ സംരക്ഷിക്കുന്നതിന് പ്രൊജക്ട് ടൈഗര്‍ ആയി പ്രഖ്യാപിക്കപ്പെട്ടത്. വളരെക്കാലം മുമ്പു തന്നെ ഇവിടെ വിനോദ സഞ്ചാരികള്‍ വന്നിരുന്നു. ടൂറിസം വകുപ്പു തേക്കടിയില്‍ പണികഴിപ്പിച്ച ഹോട്ടല്‍ 1952-ല്‍ ഉദ്ഘാടനം നിര്‍വഹിച്ച് ആരണ്യനിവാസ് എന്നു നാമകരണം ചെയ്തത് ഇന്ത്യയുടെ പ്രഥമ പ്രധാനമന്ത്രി ജവഹര്‍ലാല്‍ നെഹ്റു ആണെന്നത് തേക്കടിയുടെ വിനോദസഞ്ചാരചരിത്രത്തിന്റെ പ്രാധാന്യം തെളിയിക്കുന്ന സംഗതിയാണ്. പച്ചക്കാനം എസ്റ്റേറ്റിലേക്ക് മെയില്‍ കൊണ്ടുപോകുന്നതിന് ആരംഭിച്ചതാണ് തേക്കടിയിലെ ആദ്യത്തെ ബോട്ട് സര്‍വ്വീസ്.
